μ α ν ι φ έ σ τ ο
αρλούμπα < πιθανόν παραφθορά της ιταλικής λέξης, burla (ανόητος) ή της φράσης alla burla (για πλάκα)
αρλούμπα θηλυκό
(συνήθως στον πληθυντικό) ανοησία, κουταμάρα, οποιαδήποτε πράξη, κατασκευή ή ακόμα και λόγος που στερείται κάποιας αξίας ή είναι κενό ουσίας
αρλουμπατζής αρσενικό
που λέει αρλούμπες, ο αρλουμπολόγος, ο αρλούμπας
Το 2020 η ανθρωπότητα ήρθε αντιμέτωπη με την πανδημία του κορονοϊού. Με τους εγκλεισμούς που επιβλήθηκαν, αρκετοί άνθρωποι περιορίστηκαν στα σπίτια τους και ένα μεγάλο μέρος της κοινωνικοποίησης και της επικοινωνίας ψηφιοποιήθηκε.
Πολύ σύντομα είδαμε συμπολίτες μας να έχουν προσωπική άποψη για σύνθετα επιστημονικά και ιατρικά θέματα, χωρίς οι ίδιοι να έχουν ιατρική ή επιστημονική εκπαίδευση. Είδαμε επίσης επιστήμονες να αντιπαρατίθενται δημόσια για ζητήματα για τα οποία ελάχιστα δεδομένα είχαμε και ελάχιστα συμπεράσματα είχαν εξαχθεί. Το παράδοξο ήταν πως κάποιοι από αυτούς τους επιστήμονες δήλωναν σίγουροι για τις θέσεις τους, παρά την έλλειψη δεδομένων. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρήσαμε και σε διαδικτυακές διασημότητες (π.χ. influencers) που, χωρίς καμία σχετική εκπαίδευση ή εξειδίκευση, χρησιμοποίησαν την διαδικτυακή σφαίρα επιρροής τους - το κοινό που τους ακολουθούσε δηλαδή - για να επικοινωνήσουν τις προσωπικές τους απόψεις ως δεδομένα, πιθανότατα για να κερδίσουν περισσότερη προσοχή ή (ίσως) χρήματα.
Τα παραπάνω συνεβάλαν στην εξάπλωση του φαινομένου των ψευδών ειδήσεων. Ειδήσεων δηλαδή που είτε είναι κατασκευασμένες, είτε αποτελούν προσωπικές απόψεις που εκφράζονται ως γνώση, είτε έχουν σαν στόχο απλά να αποπροσανατολίσουν. Οι ψευδείς ειδήσεις σε συνδυασμό με την ανάγκη των χρηστών να αποδείξουν "ότι αυτοί ξέρουν" πυροδότησε το φαινόμενο filter bubble. Με τον όρο filter bubble αναφερόμαστε στην τάση που έχει ο χρήστης του διαδικτύου να αναζητά περιεχόμενο που θα επιβεβαιώσει τις προσωπικές του πεποιθήσεις, ανεξαρτήτως αν είναι σωστές ή όχι. Με αυτόν τον τρόπο, ωστόσο, εκπαιδεύει το κινητό του, να αναζητά περιεχόμενο γύρω από έννοιες και απόψεις που δεν είναι αληθείς. Έτσι, το περιεχόμενο στο οποίο καταλήγει να έχει πρόσβαση, αφορά αναληθείς, ψευδεις ή, σε κάποιες περιπτώσεις, επικίνδυνες πληροφορίες (π.χ. θεωρίες συνωμοσίας) ενώ παράλληλα, το περιεχόμενο που αντανακλά την αλήθεια - βασισμένη σε δεδομένα -, δεν φτάνει ποτέ στην οθόνη του.
Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε πως, εκτός από την πανδημία του κορονοϊού, βιώνουμε και μία άλλη, ιδιότυπη πανδημία, την πανδημία της αρλούμπας.
Το διαδίκτυο είναι καλύτερο, χωρίς αρλούμπες. Ο δημόσιος διάλογος είναι καλύτερος, χωρίς αρλούμπες. Τα ΜΜΕ είναι καλύτερα, χωρίς αρλούμπες!
Εάν συμφωνείς, μπορείς και εσύ να βοηθήσεις να "κόψουμε" τις αρλούμπες
Ο αρλουμπατζής παίρνει υπόσταση, όταν έχει κοινό. Μην τον βοηθάς. Όταν βλέπεις κάποιο δημόσιο σχόλιο, διάλογο, άρθρο γνώμης, κ.ο.κ. που λέει αρλούμπες, μην ασχολείσαι!
Ο αρλουμπατζής (όπως και ο ηλίθιος) είναι ανίκητοι. Έχουν πειστεί 100% ότι γνωρίζουν και δεν υπάρχει κανένα λογικό επιχείρημα που θα τους πείσει για το αντίθετο. Επομένως, σε συνέχεια του (1), όταν βλέπουμε αρλούμπα, δεν προσπαθούμε να την αποδομήσουμε. Απλά αδιαφορούμε.
Είναι πάρα πολύ εύκολο να πούμε αρλούμπα. Λέγεται φαινόμενο Dunning-Kruger και μπορεί να συμβεί στον καθένα. Μπορεί να έχουμε πάρει κάποια γνώση μελετώντας ένα αντικείμενο και αρχίζουμε να πιστεύουμε ότι έχουμε γίνει ειδικοί. Ας κρατάμε μικρό καλάθι. Πάντοτε υπάρχουν νέα πράγματα να μάθουμε όσο κι αν έχουμε δουλέψει σε έναν χώρο ή ένα επάγγελμα.
Προσπάθησε να επιβεβαιώνεις και να συμβουλεύεσαι τα γεγονότα, για ότι ακούς και διαβάζεις. Είναι η πηγή έγκυρη; Είναι ο άνθρωπος που μας μιλά πραγματικά ειδικός (και όχι αρλουμπατζής); Μπορεί αυτό που άκουσες, να αποδειχθεί με την λογική;
Συζήτησε και με άλλους το ζήτημα "της πανδημίας της αρλούμπας" και, εάν συμφωνούν ότι υπάρχει πρόβλημα, μοιράσου μαζί τους, τους 5 τρόπους να "κόψουμε" τις αρλούμπες.
Στάσου κριτικά σε αυτά που μόλις διάβασες. Μπορεί να είναι αρλούμπες ;-)